İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANI /KİMYAGER/AKADEMİSYEN/YAZAR
MUSA KARADAĞ
SABUN ÜRETİMİ  SabunSabun, suyla birleştiğinde temizlemede kullanılan maddelerden kalıp ya da sıvı şekilde olanlara verilen genel ad. Sabunun temizleyici etkisi, suyu çeken ince bir tabaka ile yağ parçacıklarını sarabilme yeteneğinden doğar. Evlerde kullanılan sabunlar, doğada bulunan bitkisel ve hayvani yağlardan elde edilen yağ asitlerinin tuzlarıdır. Serbest halde bulunankarboksilli asitlerden de çeşitli sabunlar yapılabilir. Sentetik temizleme maddelerinin kullanıldığı 1930 yılından itibaren aynı manada kullanılan sabun ve deterjan kavramları birbirinden ayrılmıştır. Sabunun tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Pompei'deki lav örtüsü altında kalan toprakta sabun kalıpları bulunmuştur. Modern sabun imali, 19. yüzyılda Fransız kimyageri, Eugène Chevreul'ün sabunun bir yağ asidi tuzu olduğunu göstermesinden sonra gelişmiştir. Tarihte, sabunlar genellikle sodyum, soda küllerinin ya da potasyum ve tuzlarının ve yağlı asitlerinin kül suyuyla sabunlaştırma tepkimesine girmesi sonucu elde edilirlerdi. Temeldeki yağların hidrolizi gliserol ve rafine sabunu oluşturur. Sabun, temizleme amacı yanında kozmetik, losyon, krem, sprey, ilaç yapımında kullanılır. Endüstride boya, plastik döküm, metal çekme işlerinde, sentetik kauçuk ve plastiklerin birçok türünün imalatında, su geçirmez tekstil üretiminde, metallerin paslanmasını önleyici yardımcı malzeme olarak birçok alanda kullanılmaktadır. Sabunun en büyük olumsuzluğu sert sularda köpürmesidir.Köpürme faaliyeti olunca sabun etkisini yitirir.Bunun nedeni ise sert suda bulunan magnezyum ve kalsiyum ile sabunun etkileşmesidir. Verilen formülasyonları hazırlamak için öncelikle Formülasyondaki suyun yarısı alınır, üzerine aktif maddelerden oranca en fazla olanı ilave edilir ve tamemen çözünene kadar karıştırılır. Ardından diğer aktif maddeler ilave edilir. Kıvam karıştırmayı engelliyorsa geriye kalan suyumuzu da ilave edip yavaş yavaş karıştırmalıyız. Sonra kıvam arttırıcı, pH ayarlayıcı, koruyucu esans ve boyar maddeleri ilave edip, karıştırmaya devam edilir. Nihai ürünün pH yaklaşık 6,5-7 civarı olmalıdır. Kontrol edilip, kullanılabilir. Formülasyon oluşturulurken; bir ana aktif madde seçilir. Ana aktif maddelerden biri yüzey aktif madde olmalıdır. Yüzey aktif amdde suda veya sulu bir çözeltide çözündüğünde yüzey gerilimini etkileyen (çoğunlukla azaltan) kimyasal bileşiktir. Yüzey aktif maddeler aynı zamanda iki sıvı arasındaki yüzeylerarası gerilimi de etkiler. Yüzey aktif maddenin ingilizce karşılığı olan surface active agent sözcüklerinin harflerinden oluşan bir kısaltma olan surfactant (surfaktan) kelimesi de yüzey aktif madde yerine kullanılır. Su içersinde kendi kendine" oto-organize " olabilen yüzey aktif maddeler suyu seven (hidrofilik) ve suyu sevmeyen (hidrofobik) kısımlardan oluşur. Yüzay aktif maddeler yüzey gerilimini azaltarak, yıkama işleminin temizleme ve köpük oluşturma görevini yerine getirirler. Temizleme işlemi, (1) sabun veya deterjan çözeltisi ile yıkanacak maddenin yüzeyini ve kirleri ıslatmak, (2) kirleri yüzeyden uzaklaştırmak ve (3) kiri kararlı bir çözelti veya süspansiyon (deterjan) içerisinde tutmak gibi, işlemlerden oluşur. Formülasyonda temel madde olan yüzey aktif maddeler 4 çeşittir: -Anyonik Aktif Maddeler:  Sentetik temizlik maddelerinde (çamaşır-bulaşık deterjanları, halı yıkama şampuanı vs.) en çok kullanılan yüzey aktiftir. Etkisi ve çözünürlüğü sıcaklıkla artan anyonik maddeler hafif kirleri çıkarıcı özelliğinden dolayı güvenlidir. (Örn: Sabun) -Katyonik Aktif Maddeler:  Kir çıkarma özelliği zayıf olan katyonikler aynı zamanda pahalıdır. Birbirini nötralize edeceğinden anyoniklerle birlikte kullanılmaz. Daha çok yıkama sonrası işlemlerine uygun olan katyonikler genellikle çamaşır yumuşatıcı ve (çamaşır suyu gibi) dezenfektanlarda kullanılır. Antiseptik özelliği nedeniyle, daha çok sanitasyonda tercih edilir. Özellikle sert yüzeyler, katyonikle temizlendikten sonra daha geç toz tutmaktadır. -Non-İyonik Aktif Maddeler:  Katyonik ve anyoniklere oranla daha pahalı olan non-iyonik yüzey aktifler, güçlü kir çıkarma özelliğine sahiptir. Non-iyoniklerin su sertliğinden ve düşük sıcaklıktan etkilenmemesi, yağ bazlı kirleri en iyi şekilde çıkarması ve sentetikler için uygun olması, diğer önemli özellikleridir. Köpüksüz olduğundan otomatik yıkayıcılar için elverişlidir. Hem katyonik, hem anyonikle birlikte bulunabilir. -Amfoterik Aktif Maddeler:  BETAİN Amfoterik aktif maddelerin yapıları oldukça karmaşıktır ve en az kullanılan yüzey aktiftir. Temizleme gücü yüksek ve cilde zararsızdır. Daha çok kozmetik sanayinde tercih edilmektedir. Sıvı sabun formülasyonuna konulabilecek SLES (Ticari ismi Texapon) anyonik yüzey aktif maddedir. Formülasyonda tek yüzey aktif madde kullanılabilceği gibi temizleme etkisini arttırma amaçlı uyumlu başka yüzey aktif maddeler de kullanılabilmektedir. Örneğin anyonik yüzey aktif maddenin yanına amfoterik yüzey aktif madde eklenebilmektir. Verilen örnek formülasyonlarki betain amfoterik yüzey aktif maddedir. Betain kimyasal adı dodecanamidopropyl dimethylaminio acetate olan bir maddedir. Betain, iritasyon düşürücü, temizleme etkisi olan sekonder amforetik, yüzey aktif madde olduğundan şampuan, sıvı sabun, sıvı detarjan, ıslak mendil ve çeşitli kozmetik sanayilerinde yoğun kullanılmaktadır. Kullanılacak yüzey aktif maddeler, ürünün kalitesi ve temizleme özelliğine göre değişmektedir. Formülasyona yüzey aktif maddenin etkisini arttırıcı yardımcı aktif maddeler de ilave edilmektedir. Örnek formülasyonlarda verilen komperland böyle bir hammaddedir. Komperland temizlemede yüzey aktif maddeye yardımcı olmaktadır. Yüzey aktif maddedir. Deterjan ve kozmetikte köpüğü stabilize etmede ve kıvam kazandırmada kullanılmaktadır. Formülasyonun ana çatısı bu maddelerden oluşmaktadır. Yüzey aktif maddelerin su içerisinde çözülmesiyle sıvı sabun elde edilebilir. Fakat ürünün belli bir kıvamda olması için kıvam arttırıcı maddeler ilave edilmelidir. Genellikle kıvam arttırıcı olarak; NaCI (tuz) kullanılmaktadır. Ayrıca ürünün pH’sı cildi tahriş etmemesi için kontrol edilmelidir. Bu nedenle formülasyonlara asitliği düzenleyici madde de ilave edilmelidir. Formülasyonlarda kullanıla diğer koruyucu, koku ve boyar maddeler ticari amaçla formülasyona eklenmektedir. Sıvı Sabunda Kullanılan Bazı Maddeler ve Özellikleri Texapon: Sıvı sabunda kullanılan aktif maddedir. Kimyasal bileşimi sodyum laury eter sülfat’ tır (SLES). Komperlad: Sıvı sabunda kullanılan ikinci aktif maddedir. Tuzla beraber vizkozite ayarlamak için kullanılır. Betain: Kıvam artırıcı ve köpük oluşumunu sağlar.Yapısında bir miktar tuz bulunur. Tuz: Asıl görevi vizkozite ve kıvam artırıcıdır. Formaldehit: Anti bakteriyel özellik kazandırılmak için katılır.  SONUÇ Sıvı sabun yapımında ana aktif madde yüzey gerilimi azaltarak; yüzeyin ıslanmasını sağlayıp, kirlerin ortamdan uzaklaştırılmasını sağlayan yüzey aktif maddedir. Yüzey aktif maddeler temizlik ürünlerinde temizlenecek kirin yapısına göre seçilmektedir. Sıvı el sabunlarında genelde anyonik yüzey aktif maddeler tercih edilmektedir. Sıvı sabunun aynı zamanda iyi köpürerek; kiri köpük içerisinde hapsedip, uzaklaştırması gerekmektedir. Dolayısıyla ayrıca kıvam sağlayan anfoterik bir yüzey aktif maddenin kullanılması zorunludur. Ticari üretimlerde bu hammaddelerin ucuz olanları tercih edilmektedir. Ayrıca ticari albenisinin artırılması için içeriğe koku ve renklendirici maddeler ilave edilmelidir. Size kolayca yapmanız için sıvı sabun reçeteleri vereyim ..... 1.REÇETE KULLANILAN HAMMADDELER MİKTARLARI
2.REÇETE KULLANINALAN MALZEMELER MİKTARI BETAİN 2 KG NANYONİK AKTİF MADDE 1 KG SEDEF 2 KG İPA 4 KG ESANS 0,2 KG TUZ 2,5 KG BOYA(SULANDIRILMIŞ) 0,1 KG KAYNAK:www.wikipedia.org MUSA KARADAĞ KİMYAGER/ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI | ||||
|
16795 kez okundu
YorumlarHenüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
