DOMATESTE ‘BÖCEKSAVAR’ GEN BULUNDU

MMichigan Eyalet Üniversitesi’nde (MSU) yapılan son araştırmada, bilim insanları, domateslerin böceklere karşı savunmasında rol oynayan geni keşfederek, daha sağlıklı bitkilerin yetiştirilmesinde önemli bir adım attı. 

Tarımsal olarak uzun sürede yetiştirildiği için yabani domateslerde bulunan bazı yararlı özellikleri kaybeden domates ekinleri incelenerek, bu özelliklerden birini düzenleyen gen tespit edildi.

DOMATES KİMYASALLARLA KENDİNİ SAVUNUYOR

Domatesin sahip olduğu tüy gibi çıkıntılardan salgılanan özel kimyasallar, bitkinin çevreyle olan etkileşimini düzenliyor. Bunlardan bazıları, bitkiyi zararlı böceklere karşı korumak için ilk savunma hattını oluşturuyor. Salgılanan kimyasal sınıflarından birisi olan ‘asil şekerler’, böceklere karşı ön saflarda savaşıyor. 

Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan araştırmada, bitkinin üstündeki çıkıntılardan salgılanan bu şeker türünün nasıl üretildiği incelendi. MSU’da biyokimya ve moleküler biyoloji alanında çalışan Antony Schilmiller, yaptıkları araştırmayla ilgili, “Bugüne kadar asil şekerlerin nasıl üretildiği hakkında çok fazla bilgiye sahip değildik. Ancak bu araştırmayla, tarımsal olarak yetiştirilen domateslerdeki koruyucu şekerlerin üretilmesinde rol oynayan geni tespit edip ayrıntılarıyla tanımladık” açıklamasını yaptı.

“Asil şekerler, yabani domateslerin böceklere karşı savunmasında önemli bir role sahip” diyen Schilmiller, “Tarımsal süreçte yetiştirilen domateslerdeki asil şeker seviyesi, insanların tüketmediği yabani domateslere kıyasla çok düşük. Bu şekerin, bitki tarafından nasıl sentezlendiğini anlamak, bitkilerle beslenen böceklere karşı daha dayanıklı bitkiler üretmek için atılan ilk adım oldu” diye ekledi.

SONUÇLAR DOMATESLE SINIRLI KALMAYABİLİR

Patlıcangiller adı verilen bitki familyasındaki patates, biberler, patlıcan ve petunya gibi domates dışındaki bitkilerin de bu araştırmanın sonuçlarından yola çıkarak böceklere karşı daha dayanıklı hale getirilebileceği öne sürüldü. Schilmiller, asil şekerlerin tarımsal ürünlerde nasıl oluştuğunu anlayarak bunu başarabileceklerini belirtti. Bunun yanı sıra, yapılan çalışmada, yeni keşfedilen genin sadece bir tüy gibi çıkıntının, spesifik bir hücresinde bulunduğu ortaya çıktı.

Schilmiller, “Meyveyi etkilemeden domatesin üstündeki çıkıntıların gen ifadesini nasıl değiştirilebileceğini anladığımızda, sadece daha sağlıklı domatesler yaratmakla kalmayabiliriz. Bitkilerin böcek direncini artırmak ve başka yararlı özellikler kazandırmak için, yüzeylerine birtakım önemli kimyasallar ekleyebilmemiz mümkün olabilir” dedi. Araştırma, ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından finanse edildi.


MUSA KARADAĞ
   KİMYAGER